Το δικό μου σχόλιο για το βίντεο
Πόσο δίκαιο έχουν ο Ζουράρις και Νατσιός!!! Αυτό που αποζητά ο μαθητής και ειδικά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης-αλλά και μεγαλύτερων τάξεων θα προσέθετα εγώ-είναι "η μεγάλη διήγηση". Αυτή που θα εξάψει την φαντασία του, που θα τον ταξιδέψει, που θα τον κάνει να μην βαριέται το μάθημα και που τέλος θα κλείσει με ένα ηθικό δίδαγμα που θα σημαδέψει ανεξίτηλα για πάντα την μνήμη του και θα συντείνει στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του και του χαρακτήρα του. Τί θυμόμαστε όλοι από τους δασκάλους και τους καθηγητές μας; Μήπως το περιεχόμενο των μαθημάτων ή κάποιες ιστορίες και διηγήσεις που ήταν κατάθεση ψυχής για το εκπαιδευτικό; Ρητορικό το ερώτημα και όλοι ξέρουν την απάντηση του, όπως την ξέρουν και οι ανευθυνο-υπεύθυνοι που βρίσκονται πίσω από τις διάφορες εκπαιδευτικές πολιτικές και τα εκπαιδευτικά προγράμματα που στηρίζονται μόνο στο τι πουλάει και τι δεν πουλάει, ποιες θεωρίες αναπόδεικτες στην πράξη έχουν πέραση προκειμένου να πάρουν επιχορηγήσεις και κονδύλια. Οι θεωρίες αυτές και τα διάφορα μοντέλα διδασκαλίας και συγγραφής σχολικών βιβλίων μονοπωλούνται από διάφορες κλίκες που τις εμπορεύονται. Εδώ στην ομογένεια είναι γνωστό ποιος φορέας έχει στα χέρια του τα σχολεία, όχι πάντως η ελληνική ή η αμερικανική πολιτεία...
Και παρόλα αυτά υπάρχουν κάποιοι στους κόλπους αυτού του φορέα που όχι μόνο δεν ενδιαφέρονται για την ορθοδοξία, τα θρησκευτικά, την προσευχή στα σχολεία και την ιστορία, τις σχολικές γιορτές και τις παρελάσεις, αλλά τείνουν να τα καταργήσουν και αυτά, διότι το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να προωθήσουν την πραμάτεια τους, τα βιβλία τους και για να γίνει αυτό θα πρέπει να διδάσκονται συνέχεια και να έχουν δεσπόζουσα θέση στο πρόγραμμα του κάθε σχολείου, αλλιώς χάνουν την αξία τους και κινδυνεύουν οι συγγραφείς τους να χάσουν τα κονδύλια, οταν το "προϊόν" δεν πουλάει! Βιβλία που ο Θεός να τα κάνει βιβλία γιατί βιβλία δεν είναι. Πέραν των αναρίθμητων λαθών που εκείνοι παρουσιάζουν, άλλα ως τυπογραφικά και άλλα ως μεταρρυθμίσεις στην ορθογραφία και την γραμματική (μπαμπινιωτκού τύπου), δεν έχουν τίποτα που να αναπληρώνει την απουσία των θρησκευτικών, της ιστορίας, της μυθολογίας και της γεωγραφίας/πατροδογνωσίας της Ελλάδας. Είναι ντροπή και αίσχος επειδή έχουν μερικά κειμενάκια εδώ και εκεί για τα Χριστούγεννα και το Πάσχα ή για την Αρχαία Ολυμπία ή για τον Ανδροκλή και το Λοντάρι ή τον Ηρακλή ή για ένα ταξίδι στην Κρήτη ή στην Πελοπόννησο να λένε ότι τα παιδιά διδάσκονται θρησκευτικά, ιστορία, μυθολογία και γεωγραφία σε ένα βιβλίο! Τέσσερα σε ένα! Ούτε σαμπουάν να ήτανε! Αυτός ο κυνικός και χυδαίος καταναλωτισμός με την τυποποίηση των πάντων σε στυλ fast food που καταντά γραφικός ταιριάζει μόνο σε ανερμάτιστους χαρτογιακάδες και κρατικοδίαιτους κομισάριους του βαθέως παρακράτους, της λοβιτούρας και της διαπλοκής. Μα πάνω από όλα τα βιβλία αυτά και οι "παιδαγωγικές" μέθοδοι και οι "χρυσές" συνταγές επιτυχίας που εμπορεύονται όλοι αυτοί δεν έχουν αυτό που πραγματικά ωφείλει να προσφέρει ο παιδαγωγός και αυτό που τα ίδια τα παιδιά αποζητάν και διψάν να ακούσουν και να διαβάσουν, αλλά και να γράψουν μέσα από την δημιουργική γραφή που δυστυχώς απουσιάζει από τα ελληνικά και ελληνοαμερικανικά σχολεία...
Την "μεγάλη διήγηση", αυτό που τόσο γλαφυρά και ξεκάθαρα τόνισε ο Ζουράρις. Ε λοιπόν, αν έχω κάνει κάτι ποτέ στη ζωή μου ως δάσκαλος των ελληνικών (γλώσσα, ιστορία, θρησκευτικά, γεωγραφία και μυθολογία) είναι ακριβώς αυτό, είμαι αφηγητής και σε αυτό με βοήθησε και η πείρα μου στην ξενάγηση, αλλά και η μεγάλη μου αγάπη για την ποίηση, το γράψιμο και γενικά για την λογοτεχνία. Και μου το λένε αυτό καθημερινά και γονείς και μαθητές για την διήγηση και την αφήγηση και τα φυλλάδια με δικά μου κείμενα και ασκήσεις/ερωτήσεις και πλήρη έγχρωμη εικονόγραφηση που κάνω με δικό μου εκπτυπωτή/φωτοτυπικό που έχω στο σπίτι. Μου λένε λοιπόν γονείς και παιδιά πόση θετική και ευεργετική δύναμη έχουν η διήγηση και η αφήγηση και τα κείμενα αυτά που αφορούν μια τέτοια συζήτηση και διάλογο μέσα στην τάξη που είναι στην ουσία ένα ταξίδι στην φαντασία. Μου λένε πόσο τους αρέσουν ώστε να ενδιαφερθούν και να κάνουν τις εργασίες στο σπίτι, αλλά και για να συμμετάσχουν ενεργά στην τάξη, όμως το κυριότερο είναι η πνευματική επαφή και η αμφίδρομη κατάθεση ψυχής και από τον δάσκαλο, αλλά και από τον μαθητή. Αυτό δεν υποκαθίσταται από κανένα βιβλίο που μηχανικά υπαγορεύει στον δάσκαλο τι θα πει και στον μαθητή πως θα εκφραστεί και τι συζήτηση και τι διάλογο θα κάνουν. Μάλιστα τα βιβλία αυτά συχνά βάζουν τον δάσκαλο να υπαγορεύει στον μαθητή φράσεις ακόμα και καταβατά ολόκληρα προς επανάληψη και αποστήθιση. Περιλαμβάνουν επίσης και ασκήσεις και λίστα ερωτήσεων που είναι έτσι γραμμένες ώστε οι απαντήσεις να είναι οι αναμενόμενες. Σπανίως συναντά κανείς στα βιβλία αυτά ερωτήσεις κρίσεως και οι λίγες που υπάρχουν ακολουθούν μια καυθυντήριο γραμμή και είναι σχεδόν ρητορικές οι ερωτήσεις με αποτέλεσμα το παιδί να μαθαίνει να σκέπτεται με έναν μόνο τρόπο αυτόν που και καλά έτυχε να σκεφτεί η συγγραφική ομάδα του βιβλίου. Οι μέθοδοι αυτοι βασίζονται σε παρωχημένα και αναχρονιστικά μοντέλα του κλασικού συμπεριφορισμού που και οι ίδιοι οι σύγχρονοι συμπεριφοριστές τα έχουν απορρίψει γιατί αυτή η γραμμικότητα τους δεν ισχύει ούτε στα πειράματα συμπεριφοράς και μάθησης με ζώα! Ακόμα και εκείνα έχουν περισσότερη φαντασία και λιγότερη προβλεψιμότητα στην συμπεριφορά και την μάθηση τους. Πόσο λοιπόν όταν μιλάμε για ανθρώπινη μάθηση και κάτι παραπάνω: παιδεία. Δεν λειτουργεί έτσι η μάθηση και δεν είναι τόσο επίπεδος ο ψυχισμός τόσο του διδασκομένου όσο και του διδάσκοντος. Οι αυταρχικές αυτές μέθοδοι με το χαρούμενο και δήθεν δημιουργικό προσωπείο είναι στείρες και ενέφικτες όσο αποστειρομένο είναι και το πλαίσιο στο οποίο επιβάλλουν στον διδασκόμενο και στον διδάσκοντα να κινηθούν και να λειτουργήσουν. Στην ουσία δεν μιλάμε για νέα μοντέλα, αλλά για μοντέλα του '40 και του '50 αν όχι παλαιότερα, διότι πρόκειται για την δασκαλοκεντρική μέθοδο, όπου ο σισάκων μιλάει και ο μαθητής παίρνει σημειώσεις ή ο δάσκαλος λέει στον μαθητή τι θα επαναλάβει ή τι θα γράψει ή τι αξριβώς διάλογο θα κάνει με τον συμμαθητή του. Κανείς από αυτούς τους "μεταρρυθμιστές"ή συγγραφείς σχολικών βιβλίων", τουλάχιστον εδώ στην ομογένεια της Νέας Υόρκης, δεν γνωρίζει τι είναι το ομαδοσυνεργατικό μοντέλο και σε τι διαφέρει πραγματικά το δασκαλοκεντρικό που μάθαιναν οι παππούδες μας από το μαθητοκεντρικό που διδάσκονται τα παιδιά στον σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο.
Ας το καταλάβουν κάποτε αυτό και ας πάψουν να ρίχνουν τις ευθύνες στους εκπαιδευτικούς τα διάφορα παιδαγωγικά ινστιτούτα, υπουργεία και οι αρμόδιοι φορείς της ομογένειας εδώ στη Νέα Υόρκη (που επανατονίζω δεν είναι ούτε το ελληνικό, αλλά ούτε το αμερικανικό κράτος και ο νοών νοείτω...). Όταν αυτοί δεν σέβονται τον καλλιτεχνικό και δημιουργικό ρόλο και την καλλιτεχνική και δημιουργική φύση του εκπαιδευτικού, τότε ποδοπατούν την ίδια την εκπαιδευτική πράξη και τον ίδιο τον μαθητή και όχι μόνο τον εκπαιδευτικό. Πώς θα πεις σε έναν ζωγράφο πως θα εμπνευστεί και πως θα δημιουργήσει; Πώς θα πεις σε έναν ποιητή ή στον στιχουργό τί ακριβώς να γράψει και τι λέξεις να χρησιμοποιήσει ή να τις μετρήσεις κιόλας; Πώς θα πεις στον μουσικό τί μουσικά όργανα θα βάλει στην σύνθεση του ή τί είδος θα ακολουθήσει; Πώς μπορείς λοιπόν να πεις στον δάσκαλο τί ακριβώς θα πει στους μαθητές του και τί υλικό θα χρησιμοποιήσει και πως θα διαμοιράσει επακριβώς σε λεπτά τις σχολικές ώρες λες και γνωρίζει κανείς τί μπορεί ακριβώς να συμβεί σε πραγματικό χρόνο μέσα σε μια τάξη! Αυτή είναι η γοητεία της διδασκαλίας! Ποτέ κανένα μάθημα δεν είναι το ίδιο. Όσοι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν το ίδιο σχέδιο μαθήματος κάθε χρόνο έχουν αποτύχει! Οι μαθητές είναι διαφορετικοί κάθε χρονιά, έχουν άλλη προσωπικότητα, άλλα ενδιαφέροντα, άλλες ανάγκες, άλλες ικανότητες και άλλες αδυναμίες.
Η τυποποίηση της διδασκαλίας δεν οδηγεί στον έλεγχο του μαθήματος και της εκπαιδευτικής πράξης. Αυτά καθορίζονται από την καθημερινή συμπεριφορά και τους πολύπλοκους μηχανισμούς της ανθρώπινης ψυχής που υπακούει σε δυναμικά μη-γραμμικά, δηλ. χαοτικά μοντέλα και όχι στα γραμμικά μοντέλα των διαφόρων χρονοδιαγραμμάτων και προγραμμάτων σε βάθος χρόνου που κάθονται και συντάσουν ελαφρά τη καρδία οι διάφοροι "φωστήρες" -όπως λέει και ο Ζουράρις, αν και άλλη λέξη έψαχνε, αλλά βρήκε αυτήν ως σχήμα κατ'ευφημισμόν και για να μην παρεκτραπεί από τους όρους της κοσμιότητος. Όταν την ξερή και στείρα γνώση αντικαταστήσει η αγάπη για σοφία και αρετή, τότε η εκπαίδευση θα αναβαθμιστεί σε παιδεία. Για την ώρα κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Και αυτό γιατί οι ίδιοι οι συντάκτες όλων αυτών των βαρύγδουπων προγραμμάτων δεν έχουν παιδεία. Το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι...
